*هم عامل ژنتیک و هم سبک زندگی نقش مهمی در خطر ابتلا به دیابت نوع ۲ دارند.
*دادههای جدید نشان میدهد که کیفیت پایین رژیم غذایی و افزایش خطر ابتلا به دیابت به صورت ژنتیکی به طور مستقل با خطر بیشتر ابتلا به دیابت نوع ۲ همراه است.
*افرادی که خطر ابتلا به دیابت به صورت ژنتیکی دارند، ممکن است بتوانند با تمرکز بر یک رژیم غذایی باکیفیت و غنی از مواد غذایی مانند میوه ها، غلات کامل و سبزیجات، خطر ابتلا به دیابت را کاهش دهند.
ابتلا به دیابت نوع ۲ ممکن است در نتیجه عوامل ژنتیکی و سبک زندگی باشد. این در حالی است که داشتن سابقه خانوادگی دیابت نیز خطر ابتلا به آن را افزایش میدهد؛ با این وجود، هنوز مشخص نیست که آیا شیوههای مثبت سبک زندگی مثبت واقعا میتوانند شانس ابتلا به این بیماری را کاهش دهد یا خیر.
اکنون، مطالعهای که به تازگی در این حوزه انجام شده، نشان میدهد که داشتن یک رژیم غذایی بی کیفیت و بدون در نظر گرفتن خطر ابتلا به صورت ژنتیکی، با افزایش خطر ابتلا به دیابت نوع ۲ همراه است.
گرچه دادههایی وجود دارد که نشان میدهد رعایت یک رژیم غذایی و شیوه زندگی سالم با کاهش خطر ابتلا به دیابت نوع ۲، بدون توجه به عوامل خطرساز ژنتیکی، ارتباط دارد، اما از طرفی دیگر محدودیتهای مختلفی برای تعیین قطعی اینکه آیا واقعا این موارد بر خطر ابتلا به دیابت تاثیر میگذارد یا خیر وجود دارد و همین امر کار را دشوار کرده است.
جوردی مرینو، دانشیار تحقیقاتی در واحد دیابت و مرکز پزشکی ژنومیک، بیمارستان عمومی ماساچوست و نویسنده اصلی مطالعه، گفت: «مطالعات قبلی نشان دادهاند که هم عوامل ژنتیکی و هم رژیم غذایی با خطر ابتلا به دیابت مرتبط هستند. اما یک سوال جالب و بدون پاسخ این بود که آیا بین عوامل خطرساز ژنتیکی و رژیم غذایی اثر هم افزایی [یعنی این دو مورد در کنار هم موجب ایجاد تاثیر جدیدی میشوند]وجود دارد”.
وی توضیح میدهد دانستن این نکته که آیا هر دو عامل بر یکدیگر تاثیر میگذارند یا خیر، توصیههای غذایی خاصی را با توجه به استعداد ژنتیکی فرد میطلبد.
محققان در بیمارستان عمومی ماساچوست در بوستون به منظور تعیین اینکه آیا عوامل خطرساز ژنتیکی و کیفیت رژیم غذایی میتواند بر پیشرفت دیابت تاثیر بگذارد یا خیر، دادههای مربوط به بیش از ۳۵۰۰۰ مرد و زن در ایالات متحده را ارزیابی کردند.
دادههای مورد استفاده شامل دادههای ژنتیکی افرادی بود که در ابتدای جمعآوری دادهها به بیماریهایی مانند دیابت، بیماریهای قلبی عروقی یا سرطان مبتلا نبودند. سپس نتایج پژوهش در PLOS Medicine منتشر شد.
مرینو اینطور توضیح داد: “یافتههای ما شواهد جدیدی را در مورد فقدان اثرات سینرژیک ارائه میدهد و نشان میدهد که همه افراد بدون توجه به استعداد ژنتیکی خود از رعایت کردن یک رژیم غذایی سالم سود میبرند”.
به طور خاص، نتایج این پژوهش حاکی از آن است که صرف نظر از عوامل خطرساز ژنتیکی، داشتن یک رژیم غذایی بی کیفیت میتواند با افزایش ۳۰ درصدی خطر ابتلا به دیابت نوع ۲ همراه باشد. مرینو افزود: محققان “یک گرادیان خطر با افزایش عوامل خطرساز ژنتیکی و کیفیت پایین رژیم غذایی را ثبت کردند که نشان میدهد افرادی که در معرض خطر ابتلا به دیابت به صورت ژنتیکی هستند ممکن است نیاز داشته باشند برای کاهش این خطر ارثی، علاوه بر رعایت یک رژیم غذایی سالم، سبک زندگیشان را نیز تغییر دهند.
در نهایت، افزود این نتایج “برای درک این مسئله که چرا افراد به دیابت مبتلا میشوند و از استراتژیهای پیشگیری مبتنی بر شواهد برای دیابت نوع ۲ حمایت میکنند، ضروری است. ”
اگرچه این نتایج قانعکننده هستند و به مجموعه دانش موجود برای کمک به افراد برای کاهش خطر ابتلا به دیابت میافزایند، مهم است که به یاد داشته باشیم که همبستگی لزوماً به معنای علت نیست.»
الیزابت شاو، MS، RDN، متخصص تغذیه در کالیفرنیا و مالک Shaw Simple Swaps میگوید: “گرچه اینها نتایج قانعکنندهای هستند و به مجموعه دانش ما برای کمک به افراد برای کاهش خطر ابتلا به دیابت میافزایند، مهم است که به یاد داشته باشیم که ارتباط دو چیز به هم لزوما به معنای علت نیست. همچنین یان نکته مهم را در نظر داشته باشید، زمانی که یادآوریهای غذایی توسط خود فرد گزارش شده و به عنوان پایهای برای این نوع مطالعات مورد استفاده قرار میگیرد. همواره جایی برای خطا وجود دارد”.
با این حال، شاو به اشتراک میگذارد که این یافتهها با آنچه بسیاری از متخصصان تغذیه ثبتنام شده، از جمله من، برای مدتی تبلیغ میکردند، مطابقت دارد.
با این حال، شاو به این مورد را اشاره میکند که «این یافتهها با آنچه بسیاری از متخصصان تغذیه از جمله خود او، برای مدتی توصیه میکردند، مطابقت دارد. بعلاوه، این نتایج اطلاعات مهمی را در اختیار شرکت کنندگان در مطالعه قرار میدهد تا آن را به عنوان راه کاری برای پیشگیری اولیه از دیابت نوع ۲ در نظر بگیرند.
جدا از عوامل خطرساز ژنتیکی، رعایت یک رژیم غذایی با کیفیت با کاهش خطر ابتلا به دیابت نوع ۲ همراه است.
نویسندگان این مطالعه تاکید زیادی بر اهمیت رعایت یک رژیم غذایی سالم و با کیفیت دارند.
نویسندگان معتقدند، آنچه به عنوان رژیم غذایی با کیفیت بالا در نظر گرفته میشود، درست مطابق با شیوههای رژیم غذایی است که در شاخص تغذیه سالم جایگزین یافت میشود. این امتیاز بر اساس ۱۱ غذا و مواد مغذی است که بر مصرف بیشتر میوه ها، غلات کامل، سبزیجات (بجز سیب زمینی)، آجیل و حبوبات، اسیدهای چرب غیراشباع چندگانه و اسیدهای چرب با زنجیره بلند موجود در غذاهایی مانند ماهی و گردو تاکید دارد.
از جمله عوامل دیگر عبارتند از مصرف کم گوشت قرمز و فرآوری شده، نوشیدنیهای شیرین شده با شکر و آب میوه، سدیم و چربیهای ترانس. اینطور به نظر میرسد که امتیازات بیشتر و بالاتر در این شاخص کاهش خطر دیابت را به همراه دارد.
امتیاز دیگری برای مواد غذایی که منجر به توقف فشار خون (DASH) میشود در نظر گرفته شد و به عنوان معیار دیگری برای کیفیت رژیم غذایی سالم مورد استفاده قرار گرفت که دربردانده اطلاعاتی از هشت غذا و مواد مغذی است و از فشار خون سالم حمایت میکند. این رژیم غذایی بیشتر مصرف میوه ها، غلات کامل، سبزیجات، آجیل و حبوبات و محصولات لبنی کم چرب را شامل میشود.
مری الن فیپس، MPH، RDN، LD، متخصص تغذیه در تگزاس و نویسنده “کتاب آشپزی دسرهای دیابتی آسان” خاطرنشان کرد: “درنظر داشته باشید کیفیت بالا به معنای غذاهای گران قیمت یا داشتن سبک زندگی محدود نیست. بلکه به معنای خوردن وعدههای غذایی متعادل، سرشار از پروتئین، فیبر و چربیهای گیاهی است”.
دادههای گذشته نشان میدهد که پیروی از الگوی غذایی مدیترانهای و گیاهخواری ممکن است منجر به کاهش خطر ابتلا به دیابت شود.
شاو نیز به این مورد اشاره کرد”هیچ رژیم غذایی یکسانی وجود ندارد که خطر ابتلا به دیابت را در همه افراد کاهش دهد”. بنابراین، اگر فردی بخواهد بدون در نظر گرفتن استعداد ژنتیکی طوری تغذیه اش را تغییر دهد که خطر ابتلا به دیابت برای او کاهش یابد، باید از یک متخصص تغذیه برای دریافت یک برنامه غذایی فردی کمک بگیرد.
منبع:مانکن